Uszkodzenia więzadeł rehabilitacja

Sportowcy i osoby aktywne fizycznie stanowią grupę najbardziej narażoną na liczne urazy i kontuzje. Przyczyn takiego stanu jest wiele. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na brak odpowiedniej równowagi w uprawianiu sportu, niewłaściwe przygotowanie jak również nieodpowiedni dobór ćwiczeń i ich intensywności.

W dzisiejszym wpisie chcielibyśmy poruszyć tematykę uszkodzenia więzadeł krzyżowych.

Staw kolanowy- anatomia

Staw kolanowy jest największym stawem w ciele ludzkim. Cechuje go skomplikowana budowa anatomiczna i biomechaniczna. Staw kolanowy jest zawiasowy, parzysty utworzony z trzech kości. Chrząstka pokrywa powierzchnie stawowe, które otoczone są torebką stawową. Staw kolanowy posiada również dwie łąkotki- boczną i przyśrodkową znajdujące się w jamie stawowej. Te włóknisto- chrzęstne struktury pełnia niezwykle kluczową rolę w budowie stawu kolanowego determinując jego właściwe działanie. Niezwykle ważnym elementem budowy stawu kolanowego są więzadła.

Jeśli chodzi o urazy i kontuzję należy wspomnieć, że z uwagi na specyfikę ruchów staw kolanowy jest drugim ( po stawie skokowym) najbardziej obciążonym stawem w ciele człowieka.

Prawidłowe funkcjonowanie stawu kolanowego uzależnione jest od niezakłóconego działania następujących kompleksów tkankowych:

kostnego;
więzadeł krzyżowych-łąkotek;
kompleksu tylno-przyśrodkowego;
mięśnia półścięgnistego;
kompleksu tylno-bocznego mięśnia dwugłowego;
kompleksu przedniego mięśnia czworogłowego uda.

Przyczyny uszkodzeń więzadeł krzyżowych

Do uszkodzeń więzadeł częściej dochodzi u kobiet niż u mężczyzn. Dowodzą o tym współczesne badania nad epidemiologią uszkodzeń więzadeł krzyżowych, które wykazują, że stabilność stawu kolanowego kobiet jest w większym stopniu powiązana z kompleksem torebkowo-łąkotkowo-więzadłowym aniżeli do samych mięśni. Wpływa na ten stan ma kilka czynników:

u kobiet środek ciężkości ciała kolan umiejscowiony jest niżej niż u mężczyzn;
zwiększone przodoskręcenie szyjki kości udowej;
mniejsza wydolność głowy przyśrodkowej m. czworogłowego uda;
zwiększona torsja zewnętrzna piszczeli’
zwiększona pronacja stóp;
mniejsza masa mięśniowa;
zwiększona wiotkość stawów;
większy odsetek tkanki tłuszczowej.

Niemniej jednak do głównych przyczyn uszkodzeń więzadeł krzyżowych należy m.in.:

brak odpowiedniej ilości aktywności fizycznej;
kompensowanie powyższych braków okazjonalnym podejmowaniem wysiłku fizycznego, najczęściej bez odpowiedniego przygotowania/ treningu/ rozgrzewki ( np. brak treningu propriocepcji, odpowiednich ćwiczeń rozciągających) ;
charakter podejmowanej aktywności sportowej- uszkodzeniom więzadła krzyżowego sprzyjają sporty tj. piłka nożna, siatkówka, koszykówka, jazda na nartach. Podczas uprawiania w/w sportów bardzo często dochodzi do gwałtownych zmian kierunku biegu, prędkości, konieczności nagłych wyhamowań;
stosowanie antypoślizgowych nawierzchni na boiskach.

Uszkodzenie więzadła krzyżowego- leczenie rehabilitacyjne, operacyjne

W przypadku uszkodzenia więzadła krzyżowego nie występują reakcje naprawcze co sprawia, że uszkodzone struktury nie regenerują się samoistnie. Z tego względu najczęściej podejmowaną formą leczenia jest operacyjna rekonstrukcja (zazwyczaj artroskopowa). Po takim zabiegu kluczową rolę w powrocie pacjenta do dawnej sprawności i formy ogrywa odpowiednie postepowanie rehabilitacyjne.

Podstawowym zadaniem, jakie stoi przed fizjoterapeutą jest opanowanie stanu zapalnego, uśmierzenie bólu oraz przywrócenie siły, wytrzymałości oraz koordynacji. Dodatkowo podejmowana rehabilitacja ma na celu przywrócenie optymalizacji funkcji stawów oraz pozostałych struktur tj. więzadła, ścięgna, chrząstki, jak pracę nad wzorcami ruchowymi dla danej dyscypliny.

Program rehabilitacji pacjenta z uszkodzonym więzadłem krzyżowym należy odpowiednio zaplanować i sukcesywnie zwiększać intensywność oraz ilość wykonywanych ćwiczeń.

Rehabilitacja powinna w swoim programie obejmować etap mobilizacji, stabilizacji, wzmacniania oraz obciążania mięśni. Dodatkowo w rehabilitacji stosuje się szereg odpowiednich technik terapii manualnej oraz osteopatycznych w celu zapewnienia pacjentowi szybkiego powrotu do pełnej aktywności.

Rehabilitacja powinna zostać odjęta niezwłocznie po pojawieniu się urazu. Zaniedbania mogą skutkować np. pojawieniem się zrostów okołostawowych.

Aby nie dopuścić do ich pojawienia się w programie rehabilitacji można zastosować techniki tkanek miękkich- okołostawowych, zachyłków rzepki oraz mobilizację rzepki.

Jeśli kondycja pacjenta na to pozwala w kolejnym etapie rehabilitacji można przejść do treningu sportowego.