Rehabilitacja barków

CIASNOTA PODBARKOWA (konflikt podbarkowy)

Uznawana za najczęstszą przyczynę bólu barku, którego źródłem jest swoisty ucisk na struktury przestrzeni podbarkowej (obszar między głową kości ramiennej a wyrostkiem barkowym łopatki), przez którą przebiegają ścięgna stożka rotatorów. Pomiędzy głową kości ramiennej a wyrostkiem barkowym łopatki znajduje się zbiornik płynowy, zapewniający poślizg czyli kaletka podbarkowa. W prawidłowych warunkach podczas ruchów kończyną górną kość ramienna wraz ze ścięgnami rotatorów ślizga się bez przeszkód.

Gdy dochodzi do sytuacji patologicznej (w wyniku urazu, wady postawy, zwyrodnień czy niewydolności samych mięśni stożka rotatorów) zmniejszona zostaje przestrzeń i zwiększone tarcie. W takiej sytuacji mamy do czynienia z konfliktem między strukturami znajdującymi się pomiędzy głową kości ramiennej a wyrostkiem barkowym łopatki.

Rezultatem jest zapalenie kaletki podbarkowej, zapalenie ścięgien stożka rotatorów (najczęściej mięsień nadgrzebieniowy) i dolegliwości bólowe. Wówczas dyskomfort i ograniczenia ruchomości mogą stać się na tyle poważne, że wyłączeni zostajemy z wykonywania najprostszych codziennych czynności.

Objawy ciasnoty podbarkowej:
Pacjenci borykający się z zespołem ciasnoty podbarkowej najczęściej skarżą się na :

• ból barku początkowo tylko przy podnoszeniu kończyny do góry (z czasem ból ciągły) często z charakterystycznym promieniowaniem do połowy ramienia;
• utratą funkcji kończyny górnej (ból podczas ruchu kończyną górną);
• ból nasilający się w nocy
• bardzo często pacjenci nie mogą spać na boku z „chorym barkiem”
• osłabienie mięśni;

Rehabilitacja ciasnoty podbarkowej

Przed wprowadzeniem odpowiedniej terapii osteopatycznej/fizjoterapeutycznej przeprowadzamy z pacjentem szczegółowy wywiad dotyczący jego stanu zdrowia, przebytych chorób, urazów oraz kontuzji. Niezbędne jest także wykonanie badania różnicowego, którego celem jest ustalenie przyczyny i dokładnych dolegliwości. Przy diagnozowaniu problemów z barkiem zwracam uwagę na pełne badanie przedmiotowe i podmiotowe osteopatyczne i neurologiczne nie tylko barku, ale również kręgosłupa szyjnego, lędźwiowego, klatki piersiowej oraz przepony i narządów wewnętrznych.

Rehabilitacja obejmuje działania miejscowe związane bezpośrednio z okolicą bolesną jak i działanie z oddali czyli np. praca na przeponie, przywrócenie swobody ruchu miednicy czy praca na śledzionie, nadnerczach w celu zmniejszenia stanu zapalnego oraz skorygowanie postawy oraz edukacja.

Do lokalnego działania możemy zaliczyć wyregulowanie balansu mięśniowego pomiędzy grupami mięśni (techniki energii mięśniowej), więzadeł (techniki balansowania więzadłowego), powięzi (techniki pośrednie oraz bezpośrednie) zlikwidowanie mięśniowo-powięziowych punktów spustowych, manualnie bądź za pomocą suchej igłoterapi, delikatna praca na kaletce tzw. masaż poprzez pompowanie, a także przywracaniu właściwego wzorca ruchu łopatki. Pomocny jest również kinesiology taping.

NIESTABILNOŚĆ STAWU ŁOPATKOWO-RAMIENNEGO- “WYPADNIĘCIE BARKU” 

Bark jest jednostką czynnościową, w skład której wchodzi kilka, wzajemnie ze sobą powiązanych jednostek anatomicznych. Sprawne funkcjonowanie barku zależne jest od właściwej synchronizacji wszystkich elementów.

Staw łopatkowo-ramienny jest stawem kulistym, który cechuje największa ruchomość. Z tego też względu ulega on częstym zwichnięciom bądź też podwichnięciom czyli tzw. wypadaniom barku.

Na budowę tego stawu składają się elementy kostne tj. głowa kości ramiennej, panewka łopatki (pogłębiona obrąbkiem) oraz specyficzny układ więzadłowy, które razem odgrywają rolę stabilizatorów biernych, a także grupa mięśni otaczająca staw i określana mianem stabilizatora czynnego.

W przypadku wystąpienia zaburzeń na poziomie kostnym i więzadłowym mamy do czynienia z niestabilnością stawu łopatkowo-ramiennego, jako odpowiedź na zwichnięcie.

Objawy niestabilności:

• dolegliwości bólowe podczas wykonywania określonych ruchów;
• przeskakiwanie stawu z charakterystycznym oddźwiękiem;
• nawracające zwichnięcia;

Rehabilitacja niestabilności stawu łopatkowo-ramiennego

Rozpoznanie niestabilności stawu ramiennego odbywa się po przeprowadzeniu wywiadu zdrowotnego oraz wykonanie określonych testów, dzięki którym stwierdzam czy mamy do czynienia z niestabilnością przednią, dolną lub tylną. Na podstawie zebranych informacji ustalam odpowiedni program leczenia, poniżej przykładowe techniki.

Rehabilitacja obejmuje działania miejscowe związane z bezpośrednio odpowiedzialną okolicą za problem czyli praca na torebce stawowej oraz przywrócenie odpowiedniego balansu mięśniowego (techniki: energii mięśniowej, mięśniowo-powięziowe) jak również więzadłowego (suche igłowanie oraz taping) i działanie z oddali czyli np. praca na przeponie, żebrach czy przywrócenie swobody ruchu miednicy wykorzystując terapię manualną.

USZKODZENIE PIERŚCIENIA ROTATORÓW

Pierścień rotatorów pełni bardzo ważną rolę w naszym organizmie, bowiem odpowiada za dynamiczną stabilizację głowy kości ramiennej w panewce. Funkcja ta ma przełożenie na prawidłowe działanie barku w pozycji spoczynku oraz podczas wykonywania ruchów. Ponadto mięśnie stożka rotatorów uczestniczą także podczas ruchów obrotowych ramienia. Z pełnieniem tych funkcji związana jest specyficzna budowa pierścieni rotatorów, które tworzone są poprzez cztery ścięgna mięśni obręczy barkowej: nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego, podłopatkowego oraz obłego mniejszego, które razem otaczają głowę kości ramiennej.

Zerwanie stożka rotatorów następuję na skutek długotrwałego ucisku o podłożu mechanicznym, w wyniku urazów, zwyrodnień, wapniejących zapaleń oraz procesów starzenia, jako odpowiedź na przetarcie się ścięgna.

Objawy towarzyszące uszkodzeniom pierścieni rotatorów:

• ból i czasem nieznaczne ograniczenie ruchomości stawu, zwłaszcza przy podnoszeniu ramienia do góry;
• trzeszczenia, przeskakiwania w barku;
•   osłabienie siły ramienia;
• bóle nasilające się w trakcie aktywności fizycznej;

Rehabilitacja uszkodzenia pierścienia rotatorów

USZKODZENIA OBRĄBKA STAWU ŁOPATKOWO- RAMIENNEGO 

Obrąbek stawowy to struktura chrzęstno-włóknista w kształcie pierścienia, stanowiąca swego rodzaju „uszczelkę”, która stabilizuje staw barkowy. Przylega ściśle do kostnej panewki, pogłębiając ją, dzięki czemu przyczynia się do zabezpieczenia głowy kości ramiennej.

To właśnie obrąbek stawowy i torebka stawowa, która przylega wzdłuż panewki odpowiadają za stabilność stawu, poprzez zabezpieczenie przed wysuwaniem się głowy z panewki. Należy zwrócić uwagę, iż wspomniany obrąbek jest niezwykle silnie unerwiony i unaczyniony co w przypadku jego uszkodzenia sprawia dolegliwości bólowe.

Jak już zostało wspomniane specyficzna budowa anatomiczna w stawie ramiennym daje nam możliwości wykonywania bardzo dużego zakresu ruchu. Niestety ma to też swoje przełożenie na stabilność barku oraz predyspozycje do występowania uszkodzeń.

Uszkodzenia obrąbka możemy podzielić na :
a) górne przednio-tylne SLAP;
b) uszkodzenia typu Bankarta dotyczące najczęściej uszkodzenia obrąbka w strefie przedniej;

Z uszkodzeniem typu SLAP mamy do czynienia w sytuacji kiedy dochodzi do przerwania obrąbka na wysokości przedniej części ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia do tylnej części tego ścięgna. Uszkodzenia tego rodzaju występują przeważnie u osób aktywnych fizycznie, zwłaszcza wykonujących rzuty zza głowy.

Uszkodzenia SLAP można podzielić na cztery stopnie. Uszkodzenia typu I najczęściej dotyczą pacjentów w podeszłym wieku, borykającymi się ze zmianami zwyrodnieniowymi ( wystrzępienie obrąbka stawowego). Pozostałe typu uszkodzeń związane się głównie z przebytym urazem. Najczęściej występującym uszkodzeniem jest SLAP II, który polega na odłączeniu się górnej części od panewki.

Uszkodzenia typu Bankarta charakteryzuje się odłączeniem włóknistej struktury od części krawędzi panewki. Wówczas dochodzi do niestabilności stawu oraz nawrotowych zwichnięć. Najczęstszą przyczynę stanowią urazy połączone ze zwichnięciami.

Objawy, diagnozowanie

Diagnostyka uszkodzeń (zwłaszcza typu SLAP) jest niezwykle problematyczna, bowiem występujące objawy odpowiadają swym charakterem innym patologiom ( np. uszkodzeniom stożka rotatorów). Niemniej jednak jako typowe objawy uszkodzeń obrąbka stawu barkowego należy wskazać:

• ból występujący przy wykonywaniu określonych ruchów tj. unoszenie ramienia ponad głowę;
• odczuwalne trzeszczenie, przeskakiwanie, blokowanie;
• ból podczas leżenia na chorym barku;
• ból w okolicy barku przy aktywnym zginaniu łokcia;

Rehabilitacja i leczenie w przypadku uszkodzenia obrąbka stawu łopatkowo-ramiennego

Kierunek leczenie wyznaczany jest w zależności od rodzaju uszkodzenia. W sytuacji gdy doszło do oderwania przyczepu mięśnia dwugłowego bądź przednio-górnej części obrąbka wykonuje się czyszczenie wystrzępionych części. Wówczas nie zachodzi potrzeba szycia danej strefy. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku uszkodzenia typu II i IV. Zabieg naprawczy obejmuje artroskopowe zszycie i przytwierdzenie określonego fragmentu za pomocą specjalnych implantów (kotwic).

NIESTABILNOŚĆ ŚCIĘGNA GŁOWY DŁUGIEJ MIĘŚNIA DWUGŁOWEGO 

Mięsień dwugłowy ramienia składa się z dwóch końców, które stanowi: głowa długa oraz krótka. Dolegliwości, o których mowa w tym dziale dotyczą głównie LHBT czyli ścięgna głowy długiej.

Do uszkodzeń tej okolicy dochodzi najczęściej w wyniku rozluźnienia bądź przerwania więzadła poprzecznego, które odpowiada za stabilizację ścięgna znajdującego się w rowku kości ramiennej. Niestabilność ścięgna głowy długiej może skutkować poważnymi dewastacjami ścięgien sąsiednich ( nadgrzbietowego oraz podłopatkowego).

Schorzenie to jest najczęściej rezultatem wysiłków, które powodują gwałtowne i silne napinanie ścięgien, zwłaszcza w sytuacji gdy dochodzi do równoległego ustawienia ramienia w rotacji zewnętrznej. Ponadto dysfunkcje ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego są wynikiem urazu lub nagromadzonych mikrouszkodzeń. W takiej sytuacji mamy do czynienia ze zjawiskiem bolesnego przemieszczania się ścięgna, które powoduje ból i dyskomfort w przedniej części naramiennej i barkowej. Podjęcie odpowiedniego leczenia jest kwestią niezmiernie istotną, bowiem zaniedbania te mogą prowadzić do trwałego upośledzenia funkcji mięśnia dwugłowego ramienia.

Objawy niestabilność ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego

• stały, utrzymujący się również w czasie spoczynku ból ramienia;
• znaczne ograniczenia ruchów odwodzenia ramienia;
• odczuwalne trzeszczenie w ramieniu;
• odczuwalne przemieszczanie się ścięgna;

Rehabilitacja i leczenie niestabilności ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego

Leczenie uzależnione jest od rozległości schorzenia oraz fazy choroby. W fazie początkowej zazwyczaj wystarczające jest unieruchomienie chorego ramienia na określony czas. Poważniejsze nieprawidłowości jednak mogą kwalifikować się do leczenia operacyjnego i stanowią wskazanie do pooperacyjnej rehabilitacji. Rehabilitacja pooperacyjna jest ustalana indywidualnie do każdego pacjenta.

ZAMROŻONY BARK – stan zapalny torebki stawu ramienno-łopatkowego

Schorzenie to, inaczej określane jako idiopatyczne zapalenie stawu ramiennego dotyczy najczęściej kobiet z grupy wiekowej 45 +. Ponadto osoby chore na cukrzyce są aż 5 krotnie bardziej narażone na występowanie objawów związanych z zamrożonym barkiem.
Najczęstsze przyczyny zamrożonego barku wywołane są miejscowymi chorobami zwyrodnieniowymi, przebytymi urazami barku (m.in. złamania, zwichnięcia, urazy pierścieni rotatorów, pochewek maziowych itp.), przykurczami tkanek miękkich, zmianami zapalnymi, kolagenozą. Jako przyczynę uznaje się też wysoki poziom toksyn we krwi, odkładanie złogów wapiennych w ścięgnach i kaletce podbarkowej, wady postawy, zmiany hormonalne.

Zamrożony, bolący bark to bardzo poważny problem, który skutecznie wyłącza osobę cierpiącą z normalnej aktywności. Już nawet bardzo prozaiczne czynności takie jak np. uczesanie włosów, czy ubieranie są mocno ograniczone i utrudnione.

Objawy zamrożonego bark:

• przeszywający ból stawu barkowego, niejednokrotnie z zauważalnym obrzękiem;
• ból nasila się także podczas snu, bowiem wtedy dochodzi do nabrzmiewania uszkodzonych
  struktur barku
• zwiększone napięcie mięśnia nadgrzbietowego;
• niemożność wykonywania określonych ruchów ( np. uniesienia ramienia powyżej kąta 60O)

Rehabilitacja i leczenie zamrożonego barku

Problemów z bolącym barkiem nie należy bagatelizować. Kluczowe jest niezwłoczne podjęcie właściwej terapii już we wczesnym stadium choroby. Dobrze przygotowany program rehabilitacyjny opierający się na właściwych technikach i odpowiednio skomponowanych zabiegach daje szanse na szybkie zatrzymanie rozwijającego się zapalenia i wyleczenie schorzenia. Leczenie i rehabilitacja uzależniona jest od etapu zaawansowania choroby.